İklim değişikliği ve küresel sağlık ayrılmaz bir şekilde bağlantılıdır. Diyetle ilişkili bulaşıcı olmayan hastalıklar ve artan obezite giderek yaygınlaşarak küresel nüfusun çoğunu etkilemektedir. Diyet, gezegen ve insan sağlığının bireysel düzeyde sürdürülebilirliğinin doğrudan bir aracıdır. İklim değişikliklerini önlemek ve olumsuz etkilerinin şiddetini azaltmak için sürdürülebilir beslenme modellerine ve gıda üretim sistemlerine geçiş yapılması önerilmektedir. Bu doğrultuda son yıllarda popüler olan bitkisel ve hayvansal ürün bazlı beslenme modellerinin, insan ve gezegen sağlığı açısından katkılarının gözden geçirilmesi amaçlanmıştır. Bitki bazlı diyetlerin, hayvansal ürün bazlı diyetlere kıyasla insan ve gezegen sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır. Karbon ayak izi açısından değerlendirildiğinde Batı tipi ve Ketojenik diyetin karbon ayak izi, Vegan, Akdeniz, Nordik ve Gezegensel Sağlık diyetlerinin karbon ayak izine göre daha yüksektir. Dolayısıyla her bireyin diyetinde basit değişiklikler yapmak, tüketicilerin alışkanlıklarını ve yaşam tarzlarını bu farkındalıkla revize etmek sağlığın korunması, geliştirilmesi ve yaşam kalitesinin artırılmasıyla birlikte çevresel yüklerini azaltmak için de etkili bir yaklaşım olacaktır.
Climate change and global health are inextricably linked. Diet-re- lated non-communicable diseases and increasing obesity are beco- ming increasingly common, affecting much of the worldwide popula- tion. Diet is a direct means of sustainability of planetary and human health at the individual level. To prevent climate change and reduce the severity of its negative effects, it is suggested that a transition to sustainable nutrition models and food production systems should be made. In this regard, it is aimed to review the positive and ne- gative contributions of plant and animal-based nutritional models, which have become popular in recent years, in terms of human and planetary health. Plant-based diets have positive effects on both hu- man health and planetary health compared to animal product-based diets. When evaluated in terms of carbon footprint, the carbon foo- tprint of the Western and Ketogenic diet is higher than the carbon footprint of Vegan, Mediterranean, Nordic, and Planetary Health diets. Therefore, making simple changes in each individual’s diet and revising consumers’ habits and lifestyles with this awareness will be an effective approach to protecting and improving health and increasing the quality of life while reducing environmental burdens.
