XVI. Ulusal Spektroskopi Kongresi, Türkiye, 7 - 08 Kasım 2019
Sülfür metabolikleri
tüm canlı organizmalarda oldukça önemli fonksiyonlar sergilerler. Hücresel
redoks mekanizmalarını düzenleyerek ateroskleroz, kanser, yaşlanma ve solunum
yolu hastalığı dahil olmak üzere birçok hastalıkla ilişkili olan serbest
radikalleri, reaktif oksijen türlerini ve toksik bileşikleri detoksifiye
ederler. Hücre sisteminin bütünlüğü
sağlamada ve korumada oldukça etkilidirler.1,2 Sülfür bileşiklerinin
düzeylerindeki ve metabolizmasındaki değişikliklerin ya da sülfür
metabolizmasında yer alan enzimlerin bozukluğu , doğuştan gelen metabolizmasal
hastalıklar, akciğer hastalıkları, kanser, nörodejeneratif hastalıklar, kardiyovasküler
hastalıklar, karaciğer hastalıkları ve diyabet gibi çeşitli hastalıklarla
ilişkilendirilmesi bu bileşiklerin klinikte hassas, doğru ve hızlı miktar
tayini yapabilme gereksinimi doğurmuştur.3,4 Belirli hipotez odaklı
çalışmalarda, özellikle biyolojik sorulara cevaplar aranırken, bazı spesifik
metabolitlerin derişimlerinin doğru ve kesin olarak bilinmesi gerekir. Bu tür
analizler hedefli metabolomik çalışmalar ile elde edilebilir. Bu tür
analizlerde sıvı kromatografi-tandem kütle spektrometrisi (LC-MS/MS)
yaklaşımları, üstün seçiciliği ve duyarlılıkları nedeniyle yaygın olarak
kullanılmaktadırlar ve biz de sulfur metabolitlerinin analizinde LC-MS/MS’i
tercih ettik. Sülfür metabolizmasında yer alan moleküllerin analizi için
LC-MS/MS sistemiyle ayırımı sağlayan yöntemler mevcuttur.5 Ancak sülfür
metabolizmasındaki 8 bileşiğin (sistein, sistin, glutatyon, taurin, hipotaurin,
metiyonin, serin ve sistiamin) aynı anda analizi mevcut değildir. Literatürler incelendiğinde biyolojik
örneklerdeki sülfür içeren bileşikler için kullanılan ana ayırma tekniği, C18
kolonları kullanılarak ters faz kromatografisi olduğu görüldü.6
Ancak en çok tercih edilen bu yöntem bu metabolitlerin ayırımı için
türevlendirme aşaması gerektirmektedir. Bizim çalışmadaki amacımız ise analiz
için gerekecek süre dikkate alınarak klinik olarak pratik olabilecek hazırlama
aşaması da dahil kolay, hızlı ve eş zamanlı ayırımı sağlayan bir yöntem
geliştirmekti. Bileşikler elektrosprey iyonizasyon
pozitif modda tespit edildi. Yöntemde kullanılan kolon HILIC (50x2.1 mm, 3 µm)
kolonudur ve analiz süresi 12 dakikadır. Hareketli faz %
0.1 Formik asit içeren asetonitril ve sulu % 0.1 formik asit çözeltisidir. Akış
hızı 0,2 ml/dk’dir. Gradient akış uygulandı. Bu çalışmada kısa
analiz süresine sahip ve türevlendirme aşaması gerektirmeden sülfür
metabolizmasinda yer alan metabolitlerin LC-MS/MS ile eş zamanlı analizi
için yeni bir yöntem sunuyoruz.