Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Lokman Hekim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme Ve Diyetetik Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Çağla Pınarlı Falakacılar
Danışman: Sevinç Yücecan
Özet:
Genel beslenme
eğitiminin diyet kalitesi ve antropometrik ölçümler üzerindeki etkisine ilişkin
çalışmalar mevcutken, besinlerin çevre üzerine olan etkisini ele alan
sürdürülebilir beslenme eğitiminin etkinliğini gösteren çalışmalar oldukça
sınırlıdır. Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilir beslenme eğitiminin diyet
kalitesi, antropometrik ölçümler ve diyetin karbon ayak izi (CFP) ve su ayak
izi (WFP) üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Çalışma dahilinde 160 üniversite
öğrencisi, 6 hafta boyunca 1 saatlik sürdürülebilir beslenme eğitimi almıştır.
Eğitim öncesinde, sonunda ve eğitimden 2 ay sonra 24 saatlik besin tüketim
kaydı alınarak diyet kalitesi, diyetin CFP ve WFP değerleri ile Akdeniz
Diyetine Uyumu Değerlendirme Anketi (MEDAS) puanı ve Sağlıklı Yeme İndeksi (HEİ)-2020
skorları değerlendirilmiştir. Ayrıca, bireylerin sürdürülebilirlik
davranışlarının belirlenmesi için, Sürdürülebilir ve Sağlıklı Beslenme
Davranışları Ölçeği değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonuçları, sürdürülebilir
beslenme eğitiminin Sürdürülebilir ve Sağlıklı Beslenme Davranışları Ölçeği
puanını 0.64 puan, MEDAS puanını 1.86 puan, HEİ-2020 skorunu ise 7.38 puan
artırdığını göstermiştir (p<0.05). Bu eğitim programı ayrıca vücut ağırlığı,
beden kütle indeksi, yağ kütlesi ve boyun çevresi ölçümlerinde azalma
sağlamıştır (p<0.05). Sürdürülebilirlik eğitiminin posa, kalsiyum, potasyum
ve magnezyum alımını artırırken, B12 vitamini ve çinko alımını azalttığı
görülmüştür (p<0.05). Sürdürülebilir beslenme eğitiminin toplam protein
alımı üzerinde anlamlı etkisi bulunmamıştır (p>0.05). Eğitim, CFP'de %22 ve
WFP'de %10 azalma ile sonuçlanmıştır (p<0.05). Elde edilen değerlerde
cinsiyetlere ve bölümlere göre anlamlı farklar saptanmıştır (p<0.05). Sonuç
olarak, sürdürülebilir beslenme eğitiminin çevre üzerine sağladığı olumlu
etkiler ile gezegeren refahını artırması; diyet kalitesi ve antropometrik
ölçümler üzerine olan etkileri ile ise bireylerin genel sağlığını
desteklemedeki potansiyel etkileri umut vadetmektedir.